De Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS) 15 is de richtlijn in Nederland voor de veilige opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. De versie PGS 15:2025, gepubliceerd in januari 2025, is een herziening van eerdere versies en geeft invulling aan wettelijke kaders onder de Omgevingswet, gericht op omgeving- en arbeidsveiligheid. Dit artikel biedt een analyse van de afstanden voor gasflessenopslag in PGS:2025, vergelijkt deze met de versie van 2016, en behandelt verschillen tussen opslagen boven en onder 2500 kg, evenals opslagen met aangesloten gasflessen als werkvoorraad, inclusief de afstanden in tussentijdse versies.
Overzicht van PGS 15:2025 en Verschillen met 2016
PGS 15:2025 en de 2016 versie laten verschillen zien in de afstanden. Voor gasflessen geldt in beide versies een ondergrens van 125 liter waterinhoud voor ADR 2.1 brandbare gassen. Onderzoek suggereert dat de afstandsregels voor gasflessenopslag onveranderd zijn gebleven, wat consistentie biedt. Binnen de 2016 versie worden afstanden aangehouden onder de 2.500 liter en boven de 2.500 liter, met afstanden tussen de 5 en 10 meter. Bovendien werd de structuur veranderd naar een risicobenadering (PGS Nieuwe Stijl, gestart in 2015), met vier veiligheidsniveaus (basisveiligheid, A, B, C) in plaats van vier beschermingsniveaus, zoals vermeld in de officiële PGS-website.
Afstanden voor Gasflessenopslag: Gedetailleerde Uitleg
De afstanden voor gasflessenopslag zijn daar om brand- en explosierisico’s te minimaliseren en hangen af van de totale waterinhoud en het brandwerend vermogen (WBDBO). Voor een opslagvoorziening geldt dat de Wbdbo, in de buitenlucht ook behaald kan worden met afstand. Deze afstand, wanneer groter dan 5 m, wordt aangetoond met een berekening volgens NEN 6068 met de volgende uitgangspunten (kleiner dan 5 m is altijd brandwerendheid noodzakelijk):
- de straling op een bouwwerk is lager dan 15 kW/m²;
- de straling op de opgeslagen stoffen bij een open opslag is lager dan 10 kW/m².
Voor een aantal gevallen kan worden volstaan met een praktische benadering, waarbij geldt dat (afgeleid van NEN 6069):
- wanneer de afstand van de opslagvoorziening en een ander(e) ruimte, brandbaar object, en/of locatiegrens, ten minste 5 m bedraagt, er een reductie mag worden toegepast van 30 min;
- wanneer de afstand van de opslagvoorziening en een ander(e) ruimte, brandbaar object, en/of begrenzing van de locatie waar de activiteit wordt verricht, ten minste 15 m bedraagt, mag een reductie worden toegepast van 60 min.
Die 15 meter is verzwaring aangezien dit in het verleden 10 meter betrof.
Deze praktische benadering mag niet worden toegepast bij:
- bepaling van de afstand voor een Wbo van 90 min, hiervoor zal altijd een berekening uitgevoerd moeten worden;
- gebouwen met een gevel die hoger is dan 8 m én een brandwerendheid < 30 min;
- open opslagen met een hoge vuurbelasting (grote hoeveelheden pallets, banden, enz.);
- een ontwerpnorm van een VBB-installatie die eisen stelt aan de brandwerende scheiding (zie M99).
Binnen deze afstanden vindt geen opslag van brandbare stoffen dan wel brandgevaarlijke activiteiten plaats (m.u.v. laad- en losactiviteiten voor de opslagvoorziening) die een brand kunnen veroorzaken of waarlangs een brand zich kan voortplanten naar de opslagvoorziening.
Bij een afstand kleiner dan 15 m of wanneer niet voldaan wordt aan de berekende afstand, zijn aanvullende maatregelen nodig zoals koeling of afscherming. Als koeling als maatregel wordt ingezet, dan moet deze binnen 20 min worden ingezet met een koelcapaciteit van minimaal 10 l/min/m² van de aangestraalde gasflessen. Dit kan worden gerealiseerd door:
- de inzet van een bedrijfsbrandweer op basis van uitgewerkte scenario’s;
- een semistationaire koelvoorziening/deluge, met een aansluitpunt dat bereikbaar is tijdens incidenten vanaf een veilige plaats;
- een automatische koelvoorziening (deluge);
- een brandwerende scheiding: 2 m buiten de opgeslagen gasflessen en 2 m boven het hoogste punt van de gasopslag of zodanig dat de warmtestraling/direct brandcontact wordt voorkomen (volgens uitgewerkt scenario NEN 6068);
- een combinatie van bovenstaande voorzieningen.
Voor de berekening van straling op gasflessen, vanaf bouwwerken met openingen in de brandwerende scheiding, mag bij een afstand > 5 mtr gebruik worden gemaakt van de grafiek zoals is opgenomen in Bijlage H
Voor brandbare gassen zwaarder dan lucht, zoals propaan en butaan, gelden aanvullende afstanden:
- 5 meter tot kelderopeningen, putten en straatgoten verbonden met het riool.
- 7,5 meter tot ventilatie-inlaten gelegen minder dan 1,5 meter boven maaiveld.
Deze afstanden zijn ontworpen om te voorkomen dat gassen zich ophopen of dat brand zich verspreidt, en zijn consistent met de veiligheidsdoelen van PGS 15. Het brandwerend vermogen (WBDBO) speelt een sleutelrol; een WBDBO van 60 minuten reduceert de benodigde afstand, wat vooral relevant is voor grotere opslagen.
Opslagen met Aangesloten Gasflessen als Werkvoorraad
Voor opslagen waar gasflessen zijn aangesloten en deel uitmaken van de werkvoorraad, geldt dat de PGS 15 van toepassing is bij een totale waterinhoud groter dan 125 liter. Werkvoorraad wordt gedefinieerd als verpakkingen die op de werkvloer nabij het productieproces aanwezig zijn en worden gebruikt, zoals beschreven in Afbeelding 4 van PGS 15:2025. Hoewel werkvoorraad niet altijd als opslag wordt beschouwd, vallen aangesloten gasflessen bij grotere hoeveelheden wel onder de richtlijn. Specifieke veiligheidsmaatregelen kunnen nodig zijn, zoals ventilatie of opslag in een zuurkast voor kleinere “lecture bottles” of adequate ventilatie voor grotere cilinders. Artikel 3.27 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) vereist een omgevingsvergunning voor meer dan 1500 liter toxische of corrosieve gassen van ADR-klasse 2 in gasflessen, wat ook werkvoorraad kan omvatten, zoals gedetailleerd in gasflesopslag regelgeving.
Praktische Implicaties en Aanbevelingen
De consistentie in afstandsregels tussen PGS 15:2025 en 2016 biedt bedrijven continuïteit, maar het is essentieel om te controleren of bestaande opslagen voldoen aan de nieuwste veiligheidsniveaus. Voor opslagen boven 2500 liter is extra aandacht vereist vanwege de strengere afstanden, wat investeringen in brandwerende voorzieningen kan rechtvaardigen. Voor werkvoorraad is het raadzaam om te overwegen of aanvullende maatregelen, zoals ventilatie of gescheiden opslag, nodig zijn om te voldoen aan de PGS 15 en lokale voorschriften. Bedrijven wordt aangeraden de officiële documenten te raadplegen, zoals beschikbaar op de PGS-website, en indien nodig deskundig advies in te winnen via Informatiepunt Leefomgeving. Het naleven van deze richtlijnen is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een morele plicht om de veiligheid van werknemers en omgeving te waarborgen.
De PGS 15:2025 biedt een duidelijk framework voor de veilige opslag van gasflessen, met afstanden die strenger zijn ten opzichte van 2016. De verschillen tussen opslagen onder en boven 2500 kg zijn duidelijk, met strengere regels voor grotere hoeveelheden. Voor aangesloten gasflessen als werkvoorraad gelden dezelfde regels bij >125 liter, met mogelijk extra maatregelen. De introductie van de 15-meter afstand in de latere drafts benadrukt de focus op warmtestraling en brandwerendheid. Het is cruciaal om deze richtlijnen te volgen om risico’s te minimaliseren en te voldoen aan wettelijke vereisten.
Op zoek naar een PGS15 cursus als E-learning of Open inschrijving? Klik verder.
